Είναι σημαντικό
ότι η πρωτοβουλία των 5 δημάρχων για την αναβάθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
είχε ως αφετηρία τον ρόλο των δήμων στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Η
σταδιακή απομάκρυνση από το παραδοσιακό συγκεντρωτικό, ιεραρχικά διαρθρωμένο
μοντέλο οργάνωσης της κοινωνικής διοίκησης, εν όψει των νέων κοινωνικών
κινδύνων και αναγκών, των χρηματοδοτικών ελλειμμάτων αλλά και της μειωμένης αποτελεσματικότητας
των κατακερματισμένων κοινωνικών υπηρεσιών, αναδεικνύει νέες κοινωνικές
λειτουργίες για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Η ανακατανομή των
πεδίων παρέμβασης μεταξύ κράτους, αγοράς και κοινωνίας πολιτών πρέπει να
συνδυαστεί με την αναδιάρθρωση της σχέσης μεταξύ κεντρικού κράτους και Τοπικής
Αυτοδιοίκησης.
Η κεντρική κοινωνική διοίκηση πρέπει να επικεντρώσει τη δράση
της στο επιτελικό επίπεδο, σχεδιάζοντας δημόσιες πολιτικές, εποπτεύοντας δομές,
τυποποιώντας τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα και τις προδιαγραφές υλοποίησης και
αξιολογώντας προγράμματα κοινωνικής πολιτικής που αναπτύσσονται σε τοπικό
επίπεδο.
Από την άλλη πλευρά, οι δήμοι πρέπει να αναλάβουν τόσο την «απογραφή»
της προσφοράς και της ζήτησης στον κοινωνικό τομέα, όσο και την παροχή προσωπικών
κοινωνικών υπηρεσιών, διασφαλίζοντας τα αναγκαία δεδομένα για τον σχεδιασμό και
διασυνδέοντας ταυτόχρονα τις επιμέρους δομές.
Το θεσμικό πλαίσιο
που καλύπτει σήμερα την κοινωνική παρέμβαση των δήμων χαρακτηρίζεται από
αποσπασματικότητα, «προαιρετικότητα», αλλά και έντονα περιοριστικό χαρακτήρα ως
προς την εφαρμοσιμότητά του.
Αξιοσημείωτες είναι επίσης οι δυσλειτουργίες που
προκαλεί η κατάτμηση των επιτελικών αρμοδιοτήτων σχεδιασμού, παρακολούθησης και
αξιολόγησης των δομών και προγραμμάτων κοινωνικής πολιτικής σε περισσότερα καθ'
ύλην αρμόδια υπουργεία.
Ταυτόχρονα, ανεπίλυτη παραμένει η δημοσιονομική
εξάρτηση των δήμων από το κεντρικό κράτος, που αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα
για την ανάπτυξη δράσεων κοινωνικής προστασίας και προώθησης στην απασχόληση.
Η απουσία μιας πλήρους χαρτογράφησης των υφιστάμενων δομών, σε συνάρτηση με την έλλειψη ενός «χάρτη ποιότητας» των παρεχόμενων κοινωνικών υπηρεσιών, καθιστούν ανέφικτο τον ορθολογικό σχεδιασμό και συντονισμό, αλλά και την αποτελεσματική δικτύωση των δομών.
Σε όλα τα προηγούμενα ζητήματα απαιτούνται γενναίες παρεμβάσεις, που θα αναδείξουν την προνομιακή θέση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής
